Siqaret, qəlyan və elektron siqaret kimi tütün və tütün əsaslı məhsullar, tərkibindəki kimyəvi maddələrlə birlikdə bu gün ən çox istifadə edilən maddə kimi tanınır. Siqaret tüstüsünə məruz qalmaq belə zərərli olsa da, tütündən istifadə bir çox ciddi xəstəliklərə yol açır. Yeni yaradılmış tütün məmulatlarının bütün dünyada sürətlə yayılmasının, uşaqların tütünə çıxışını asanlaşdırdığının da şahidi oluruq.
Hətta təbii tütünlərin zərərsiz olduğu, daha baha satıldığının da şahidi oluruq.
Bəs görəsən “təbii tütün” adı altında satılan bu məhsul insan sağlamlığına zərərlidirmi?
Tribuna.az bu barədə araşdırmanı təqdim edir:
Tütün bitkiləri becərilir, yarpaqları yığılır, qurudulur, emal edilir və tütün məhsullarına, ilk növbədə siqaretə çevrilir. Siqaret müxtəlif proseslərdən keçmiş, kağıza bükülmüş və tərkibində sellüloza və plastik olan filtrlərlə təchiz edilmiş xırdalanmış tütündür. Bu forma dünyada tütünün ən çox istehlak edilən formasıdır. Cəmiyyətlərdə sosial davranış kimi qəbul edilən tütün məmulatlarının istifadəsi kökündən nikotin asılılığından qaynaqlanır. Nikotindən əlavə, yandırılmış tütünün tüstüsünün tərkibində 7500-dən çox zərərli maddələr, birləşmələr və elementlər var. Bu tüstü ürək və ağciyər xəstəliklərinə, eləcə də müxtəlif xərçəng növlərinə səbəb olduğu sübut edilmiş qatran, karbonmonoksit və siyanid də daxil olmaqla 50-dən çox kanserogenin inhalyasiyasına səbəb olur. Fiziki olaraq siqaret astma, ağciyər zədələnməsi və ağciyər xərçənginə səbəb olur. Bu da damarların sərtləşməsinə, ürəyin gərginləşməsinə və nəticədə infarktlara və qan damarlarının tıxanmasına səbəb olur. Siqaret tüstüsünün tərkibindəki nikotin ağciyərlərdən beyinə 8-10 saniyəyə çatır. Bu, ilk istifadə zamanı həzz hissi yaradır, lakin zaman keçdikcə istifadəçilər normal hiss etmək üçün nikotini artan dozalarda və tezlikdə istifadə etməlidirlər. Psixi olaraq siqaret çəkənin beyni siqaretin həzzinə və ya mükafatına o qədər alışır ki, insan nikotinsiz bu müsbət hissləri yaşaya bilməz və bu, asılı fərdlərin tərifidir. Tütün və nikotin asılılığı qarşısının alınması və müalicəsi tələb olunan qlobal problemdir; sağlamlıq, iqtisadiyyat, sosial həyat, ətraf mühitin çirklənməsi baxımından cəmiyyətə çoxşaxəli ziyan vurur. Tütünün zərərsiz olması mümkün deyil. Hər forması insan orqanizminə və ətraf mühitə olduqca ziyandır.
Dəniz Pənahova
